Ամփոփիչ աշխատանք հայոց լեզվից

Անուն- Մադոյան Միլենա       17.12.2019 թ.

Գործնական աշխատանք հայոց լեզու (10-րդ դաս.)

1. Ընտրել բառերը և տեղադրել համապատասխան տեղում՝ ենթարկելով փոփոխության: (2մ.)

ա) Ծերունին նիհարել էր ու հյուծված, այտերը ակոսել էին խոր բծերով , իսկ ձեռքերը ծածկված էին թուխ կնիճիռներով:(նիհարել, բիծ, կնճիռ, ակոսել)բ) Հեգնանքով մտածեց, որ արդեն կարոտել է երեխայի լացին, որ այս կատարյալ անդորրը բավական չէ ո՛չ քնելու, ո՛չ էլ արթուն մնալու համար: (բավական, մտածել, մնալ, կարոտել)

2. Փակագծում տրվածներից ընտրել նախադասությանը համապատասխան բառը և ընդգծել: (2մ.)

ա) Բնավորության այդ լավ գծերը նա (ժառանգել էր, ժառանգություն էր ստացել) ծնողներից:

բ) (Հրատարակության, հրատարակչության) մեղքով գրքում կան բազմաթիվ վրիպակներ:

3. Տեղադրել բաց թողնված տառերը և կետադրել: (3մ.)

Դատավո´ր, — դիմեց անգղը,-Ուշինարային քաղցը վաղուց ընկճել է ինձ, և մեծ հանցանք է քաղցածի ձեռքից պատառ խլելը: Հե´տ տուր աղավնին:

— Այս անօգնական մահի սարսուռով, դողդողջուն թռչունն, իմ պաշտպանությանը դիմեց,- առարկեց Ուշինարան,- իմ առաջին պարտքը` ինձ հավատացող արարածին պաշտպանելն է:

4. Փոխակերպել ուղղակի խոսքը՝ դարձնելով անուղղակի: (2մ.)
— Մենք պատահմամբ ենք ողջ մնացել, պարո՛ն, — ասաց երիտասարդը և ապա ավելացրեց, — այս ամենի մասին հավանաբար մարդիկ ձեզ կպատմեն:
Երիտասարդը ասաց պարոնին, որ իրենք պատահմամբ են ողջ մնացել, և ավելացրեց, որ այդ ամենի մասին մարդիկ իրեն հավանաբար կպատմեն:
— Ե՞րբ ես ավարտելու աշխատանքդ, — բարկացավ վրաս տնօրենը և կիսաձայն ավելացրեց, — իմ համբերությունն էլ սահման ունի:
Տնօրենը բարկացավ և ասաց, թե երբ է ավարտելու աշխատանքը, և կիսաձայն ավելացրեց, որ իր համբերությունն էլ սահման ունի: 

5. Ընդգծել ածականի գերադրական աստիճանի օրինակները. (1մ.)

թեթևագույն, ծղոտագույն, վարդագույն, առավելագույն, մոխրագույն, ազնվագույն, ժանգագույն, հազարագույն, լավագույն, գերագույն:

 
6.Սյունակներում առանձնացնել որակական և հարաբերական ածականները. (2մ.)արևելյան-հարաբերական, ջանասեր-որակական, բարձր-որակական, լեռնային-հարաբերական, մարդկային-հարաբերական, գեղեցիկ-որակական, լուսեղեն-հարաբերական, օդային-հարաբերակաբ, հմուտ-հարաբերակաբ, կույր-հարաբերական, հավասար-հարաբերական, ձրի-հարաբերական, հղի-հարաբերական, ճաղատ-հարաբերական, մերկ-որակական, տկլոր-հարաբերական, օժանդակ-հարաբերական: 

7. Ո՞ր նախադասության մեջ հատուկ անվան գրության սխալ կա․ (1մ.)

1) Մխիթար Հերացին գիտական և բժշկական գործունեություն է ծավալել կաթողիկոսանիստ Հռոմկլա ամրոցում։

2) Մեր պատկերասրահում է գտնվում Հովհաննես Այվազովսկու «Նոյն իջնում է Արարատից» կտավը։

3) Երուսաղեմի մատենադարանում են գտնվում հայկական ձեռագիր շատ մատյաններ։

4) Մեծ Հայքի նշանավոր նահանգներից է Փոքր Սյունիքը կամ Արցախը։

8. Ընդգծել այն բառերը, որոնք գրվում են մեծատառով.  (2մ.)

ա) Բոլոր հայ մանուկները սիրում են մեծ գրող Հովհաննես Թումանյանի հեքիաթները՝ «Չախչախ Թագավորը», «Քաջ Նազարը» և այլն: 

բ) Փայտակարանը Մեծ Հայքի տասնմեկերորդ նահանգն էր Կուր և Երասխ գետերի ստորին հոսանքի շրջանում:  

գ) Միջնադարի հայ իմաստասեր Գրիգոր Տաթեվացին ծնվել է Վայոց Ձորում, աշակերտել է կարկառուն գիտնական, ուսուցչապետ Հովհան Որոտնեցուն:

դ) Հինավուրց հայտնի Աղթամար կղզին տարածվում է Վանա լճի հարավարեվելյան մասում, նրա դիմաց Հայկական Տավրոս լեռնաշղթայի մաս կազմող Կապուտկող լեռն է: 

ե) Գրիգոր Զոհրապը կանգ առավ գրասեղանի մոտ եվ հայացքն ուղզեց Էդգար Շահինի «Փարիզուհին կառքում» նկարին և սկսեց խորհել Հայաստանի ճակատագրի մասին: 

9․ Յուրաքանչյուրի դիմաց գրեցեք հնչյունափոխված բաղադրիչի անհնչյունափոխ ձևը:  (1մ.)

ուղեծիր- ուղի+ ծայր

որդյակ- որդի

հուսավառ-հույս+ա+վառ

բքախեղդ-բուք+ա+խեղդ

սրընթաց-սուր+ընթաց

նրբերշիկ-նուրբ+երշիկ

լրատու- լուր+ա+տալ

արնագույն- արյուն+ա+գույն

երկնային- երկին

հուզառատ- հույզ+առատ

մտամոլոր- միտ(ք) +ա+մոլոր

10. Տրված բարդ բառերի առաջին արմատները փոխելով ստացիր նոր բարդ բառեր:  (2մ.)

հացատուն- գինետուն

քինախնդիր- վրեժխնդիր

ոսկեպատ- քարեպատ

հողածին- ջրածին

փառամոլ- կնամոլ

կենսագիր- ձեռագիր

զբոսանավ- շոգենավ

ծովագնաց- լեռնագնաց

11. Տրված բարդ բառերի վերջին արմատները փոխելով ստացիր նոր բառեր:  (2մ.)

Հեռախոս- հեռագիրհ

անրածանոթ- հանրաճանաչ

քարապատ- քարաշեն

երկրագունդ- երկրաշարժ

մտահոգ- մտամոլոր

ծովակալ- ծովափ

բարենպաստ- բարեպաշտ

դեղնակտուց- դեղնակարմիր